Sturingsinstrumenten binnen de Omgevingswet
Het Rijk en de provincie hebben diverse instrumenten om gemeenten en waterschappen te sturen. Over welke sturingsintrumenten beschikken zij? Lees het hier.
‘Decentraal, tenzij’ is een belangrijk uitgangspunt in de Omgevingswet. Alles wat decentraal kan, moet ook decentraal worden geregeld. Dit betekent dat taken en bevoegdheden in principe bij gemeenten en waterschappen liggen. Zij weten wat er op lokaal niveau speelt en kunnen regels maken die toegespitst zijn op die situatie. Wil je meer weten over dit principe? Lees ‘De gemeenten zijn aan zet!’. Intussen bevat de Omgevingswet diverse instrumenten voor het Rijk en de provincie om gemeenten en waterschappen te sturen. Hierna gaan we dieper in op deze instrumenten.
Bestuursovereenkomsten
Een bestuursovereenkomst is een manier voor het Rijk en de provincie om de wijze van inzet van de wettelijke bevoegdheden en taken af te stemmen met gemeenten en waterschappen. Daarbij is de overeenkomst gebaseerd op wederzijdse instemming. Dit vergroot onder andere het bestuurlijk draagvlak voor de uitvoering. Ook is de bestuursovereenkomst vormvrij, waardoor het op maat en met de gewenste flexibiliteit kan worden vormgegeven. Het kan in sommige gevallen een alternatief zijn voor een instructieregel, waarop hierna zal worden ingegaan.
Instructieregels en instructies
Afdeling 2.5 van de Omgevingswet regelt instructieregels en instructies. Het Rijk en de provincie kunnen instructieregels geven via een omgevingsverordening of via een algemene maatregel van bestuur. Artikel 2.23 en artikel 2.25 van de Omgevingswet bepalen weer waarover de instructieregels kunnen gaan. Denk bijvoorbeeld aan de inhoud van een omgevingsverordening, omgevingsplan of een waterschapsverordening. De instructieregel is voor herhaalde uitvoering door meerdere bestuursorganen.
Daarnaast zijn er ook instructies. Het Rijk en de provincie kunnen via een instructie over de uitoefening van een taak of bevoegdheid een beperking of verplichting opleggen. Op grond van artikel 2.35 van de Omgevingswet zijn instructies niet bedoeld voor herhaalde uitvoering. Het gaat om een eenmalige opdracht voor specifieke situaties.
Advies en advies met instemming
In bepaalde gevallen is het juist wenselijk om andere bestuursorganen te betrekken bij besluitvorming. Zij beschikken bijvoorbeeld over specifieke deskundigheid of behartigen bepaalde belangen. Dit kan door middel van regulier advies (artikel 16.15 en 16.15a Omgevingswet) en advies met instemming (artikel 16.16 Omgevingswet). Wil je meer weten over advies en instemming? Lees ‘Verklaringen van geen bedenkingen gaat weg’.
Interbestuurlijk toezicht
Naast de instrumenten uit de Omgevingswet zijn er ook andere manieren van sturen, zoals interbestuurlijk toezicht. Dat is het toezicht op de wijze van uitoefening van publieke taken die door de wet zijn opgedragen aan andere overheden. Zo is er generieke interbestuurlijk toezicht in onder andere de Gemeentewet, de Provinciewet of de Waterschapswet. De Gemeentewet bevat bijvoorbeeld twee bevoegdheden voor de provincie om toezicht uit te oefenen op de gemeente, namelijk indeplaatsstelling bij taakverwaarlozing (artikel 124 Gemeentewet), en schorsing en vernietiging (artikel 268 e.v. Gemeentewet).
Wat is de verhouding tussen interbestuurlijk toezicht en de instrumenten uit de Omgevingswet? De wetgever is daar niet helder over. Wel geeft de wetgever uitdrukkelijk aan dat de instructie geen instrument is voor interbestuurlijk toezicht. Als gebruik kan worden gemaakt van generieke interbestuurlijke toezicht, is het gebruik van de instructiebevoegdheid niet aan de orde.
Omgevingswet en Digitale Checklisten
Uit het voorgaande volgt dat de Omgevingswet belangrijke sturingsinstrumenten voor het Rijk en de provincie bevat. Hoewel “Decentraal, tenzij” een belangrijk uitgangspunt is in de Omgevingswet, kunnen het Rijk en de provincie nog steeds invloed uitoefenen op lokaal niveau.
Het contentmanagementteam van Digitale Checklisten houdt de Omgevingswet nauwlettend in de gaten. Daarmee zijn wij goed voorbereid op deze nieuwe wet. Nieuwe content over de Omgevingswet zal zeer binnenkort beschikbaar zijn voor jou, zodat jij beschikt over actuele checklisten op basis van geldende wet- en regelgeving.
Vragen
Mocht je vragen hebben naar aanleiding van bovenstaande, neem dan contact op met je accountmanager of de servicedesk via info@digitalechecklisten.nl / 020 3032052.
